6
É pa-ija pâ âboro na wâru
Mataio 14.13–21; Maréko 6.30–44; Luka 9.10–17
Tàpo pwa ji pàara, â gée na càùé, â rà tapàgà ê *nawià Galilée, wà Iésu [ma wà tèpa *câmu kêe]. (Ê nawià bèepwiri, âna jè nee mwara Tibériade.) Â rà nye tà pâra wiâê ê pâ âboro na wâru, ba rà côo *câmu kâra pàtàma Pwiduée naa gooé na é nama tiàu maagé kà tèpa âboro. Â rà too naa gòrojaa wà Iésu ma wà tèpa câmu kêe, â rà tâaboo. 4-5 Â ûna é tagòtùé wà Iésu, â é côo diri tèpa âboro bèepwiri na rà gére me burèe. [É tâmogòori pâ] jèe tàpo wâmwünyabwe ê *Paséka, tòotù kâra pi-ija kà tèpa *Juif. Â é ina tà Filipo pâ: «Jè o mwa wâri géepà cè poloa, târa ma jè pa-ijarà diri?»
(É ina pwiri, ba na é têre cè pwina é ina wà Filipo. Ba wà Iésu, âna é jèe nye tà tâmogòori ê pwina ée pwa.)
 é tòpi têe wà Filipo pâ: «Wiàna pwa tâjè pâ miliô* Pâ miliô—Grec: 200 mwani pwaa (deniers). Wâri pwi caapwi âboro naa na 8 parui., ma jè wâri poloa goo, â o càcaa pâri ma jè naa tàra diri cè nyi nari noo kâra poloa!»
Êco na é medari Iésu wà pwi jè a câmu kêe, wà André, pwi aéjii kà Simona Pétéru. Â é ina têe pâ: «É wâni pwi nari âboro èpo, na wâjaaé 5 poloa Poloa—Poloa na pwa goro orge. (Orge, âna pwacèwii ê pwâra mai.), ma ârailu ârawéà. Êco na o târa dà, naa goro pé jéûru âboro bèeni?»
É patâaboorirà â é pa-ijarà
10 É ina wà Iésu pâ: «Guwà patâaboorirà.»
 rà tâaboo wà tèpa âboro naa gòro nuruga.  ê jéû tèpa paao maina na rà ija, âna wâmwünyabweri 5 000. 11 Â é popa i pâ poloa wà Iésu, â é pwaolé tà Pwiduée goo.  é pwa ma rà ipâdi, târa diri ê pâ âboro na rà tâaboo.  é wàrapwiri naa goo i du ârawéà mwara. [ é pâdi naa goorà diri, â rà nye ija] tiagoro na rà jèe po cau pwàro diri.
12 Â nabwé, â é ina tà tèpa câmu kêe pâ: «Guwà panaimari ê dàra utimuru, ba na o nye ticè cèna tà pwatéreri târa.»
13 Â rà panaimari ê pâ dàra uti kàra. Â rà pwaai ê 12 nakébò goro ê dàra noo kâra i tèpa 5 poloa!
14 Ûna rà côo ê pàtàma Pwiduée naa goo Iésu, â rà ina pâ: «Âjupâra pâ wàé kaa i pwi Péroféta, na ia [ina pâ] ée mwa tèepaa me naani gòropuu!»
15  Ioane 18.36Â é jèe tà tâmogòori wà Iésu pâ, rà o me nau popaé, ba na rà pacimaê ma é pwi ukai kàra. Êkaa na é pâra côwâ acari naa gòrojaa.
É pâra gòro parawére jawé
Mataio 14.22–33; Maréko 6.45–52
16 Na bàrane, â rà boo naa bàrawià wà tèpa câmu kà Iésu. 17 Â rà pa wànga, â rà tapàgà i nawià, â rà pâra cima Capernaüm, na ére gée côwâ. Ûna ne, â bwaa câé caa tèepaa darirà wà Iésu. 18 Â é uu ba maina ê pwéretòotù, â maina wià. 19 Ûna rà tapwauru naa na 5 é 6 kilomètres, â rà côo Iésu, na é câwiârà na é po pâra gòro parawére jawé. Â é pâmwünyabweri i wànga. Â po dau wâgotàra.
20 Êco na é ina tàra pâ: «Guwà cibwaa pwa ma wâgotàwà, ba *Wâgo
21 Â pwa na rà nama é too darirà naa gòro wànga. Êco na rà jèe pò ma tèepaa gée, wâna na rà gée naawê.
Iésu âna poloa târa wâro
22-24 Napwa naa goo wà tèpa âboro na ia é pa-ijarà wà Iésu, âna rà nye tà tâa bàrawià, na ére gée côwâ kâra nawià. Na dàuru kêe, âna rà pò na tiàu Iésu jaarà Na dàuru kêe… Ina mwara naa na grec pâ: Rà côo pâ, nye caapwi co wànga.. Ba rà tâmogòori pâ, câé caa pâra wiâ tèpa câmu kêe gòro i pwi wànga. Â, [na rà gére mudèe, â] rà tèepaa me pàra wànga na rà me gée na ville Tibériade, â rà tâdòo§ Tâdòo—Accoster (bateau). naawê. Â wà tèpa âboro, âna rà tò naa gò, ba na rà pâ naa Capernaüm, nau mudà Iésu naawê.
Mudàra poloa na tâa cawi
25 Rà pâmari Iésu wà tèpa âboro, na ére nawià gée côwâ. Â rà ina têe pâ: «Pwi ukai, gà tèepaa naani wiidà?»
26 Â é tòpi tàra pâ: «Guwà têre bwàti, ba go ina tàwà ê âjupâra pâ: Câguwà caa mudòo, gée goo i pwina go pwa [goro ê pàtàma Pwiduée]. Bwa. Guwà medario ba ia go naa èwà na ia guwà copwa! 27  Ioane 6.48–58Êco na go ina tàwà pâ, guwà cibwaa wakè târa utimuru na o wai tiàu. Wâdé na guwà wakè dàra ê utimuru na tâa cawi—utimuru na é naa ê *wâro dàra gòiri jaa Pwiduée. Â nye wâgo, *Pwina naîri âboro, na go naa tàwà ê utimuru bèepwiri. Ba é naa tôo ê tàrù kêe ma pàtàmee wà Pwiduée Caa.»
28 Â rà ina têe pâ: «Dà cè pâ wakè na bà pwa, ba na bà pacoo ê câbawâdé kà Pwiduée?»
29  1 Ioane 3.23Â é tòpi tàra pâ: «Wàéni co ê wakè na nümee na guwà pwa: Na guwà cèikî naa goo pwina é cùrué me.»
Poloa târa wâro gée goo Caa
30  Mataio 16.1; Ioane 2.18Rà tawèerié mwara pâ: «Dà cè câmu kêe, cèna gà o pwa, ma bà côo ê pàtàma Pwiduée naa googà, â na bà o cèikî naa googà? 31  Exode 16.14–15; Nombres 11.7–9; Psaume 78.24Napwa wà tèpa jojoorojè, âna rà ija manne* Manne—Utimuru na pwacèwii nyi nara mwünyaté, na é naa wà Pwiduée tà tèpa Juif naa namaré. naa namaré. Ba jèe wii naa na Tii Pwicîri pâ: É naa tàra poloa me gée napwéretòotù, ba na rà ija.» Psaume 78.24
32 Â é tòpi tàra pâ: «Go ina tàwà ê âjupâra pâ: Càcaa wà *Moosé na é naa tàwà ê poloa na me gée napwéretòotù. Â wà Caa kôo. 33 Ba ê âji poloa kà Pwiduée, âna wà Pwina é boome gée *napwéretòotù. Â é naa ê *âji wâro tà diri tèpa âboro gòropuu.»
34 Â rà ina têe pâ: «Pwi Ukai, gà ciburà naa tâbà ê poloa bèepwiri!»
Wâgo âna go pwi poloa
35  Ioane 4.14É tòpi tàra wà Iésu pâ: «*Wâgo âna go pwi poloa târa wâro! Wà pwi âboro na é medario ma cèikî naa gooò, âna o câ mwa caa nümee dàra ija ma wâdo. 36 Êco na, ia go jèe nabwé ina tàwà pâ: Guwà jèe côoô, êco na câguwà caa cèikî naa gooò. 37 Â rà o medario diri ê pâ âboro na é naa tôo wà Caa, â câgo caa naa còobé wà pwina é medario.
38 «Ba go boome gée napwéretòotù, nau pwa ê câbawâdé kà Pwina é cùruo me, â càcaa ê câbawâdé kôo. 39  Ioane 10.28–29, 17.12Â wàéni ê câbawâdé kêe: Na go cibwaa caa tubatiàu cè pwi jèpwi, gée goo tàpé na é jèe naarà tôo; â na go mwa pawâroé côwâ gée na aubà na Tòotù pwicò Tòotù pwicò—Tòotù na ée mwa wâjué côwâ wà Iésu Kériso. (Côo note goo 1 Pétéru 1.5.). 40 Â wàéni ê câbawâdé kà Caa kôo: Wà pwi âboro na é côoô, wâgo *Pwina naî Pwiduée, ma cèikî naa gooò, âna ée mwa tòpi ê wâro dàra gòiri jaa Pwiduée. Â go mwa pawâroé gée na aubà na Tòotù pwicò.»
Càcaa wâdé tà tèpa pitûâ
41 Wà tèpa âboro, âna rà jèe tapoo picocoori Iésu, gée goro ê pai ina kêe pâ: «Wâgo ê pwi poloa na é boome gée napwéretòotù.» 42  Mataio 13.55Â rà bwaa nye tà pi-ina tàra pâ: «Kaa! Gona câé caa wà Iésu, pwina naî Ioséfa? Ba jè tàgére tâmogòori du nyaa ma caa kêe! Â gorodà na é ina pâ é boome gée napwéretòotù?»
43 Â é ina tàra wà Iésu pâ: «Tàpéeni, guwà cibwaa ipicocoo. 44  Ioane 6.65Nye ticè pwi jè âboro cèna é medario, wiàna câé caa todèe me wà Caa, wà pwi a cùruo me. Â go mwa pawâroé côwâ gée na aubà na Tòotù pwicò. 45  Ésaïe 54.13Â jèe wii naa na tii kà pwi jè *péroféta pâ: Rà o cau picòo jii Pwiduée.Ésaïe 54.13 Â êdiri pâ âboro na rà tòpi ê pwina é ina tàra wà Caa, âna rà cau medario. 46  Ioane 1.18Nye ticè pwi âboro cèna é mu côo wà Caa; wàco wà Pwina é me gée jaa Pwiduée.»
Wà pwina é cèikî âna tà têe wâro
47  Ioane 3.15–16«Go ina tàwà ê âjupâra pâ: Wà pwi âboro na é cèikî naa gooò, âna o mwa tà têe ê wâro dàra gòiri jaa Pwiduée. 48  Ioane 6.32,58Wâgo ê poloa târa wâro. 49 Rà ija manne wà tèpa jojoorowà, naa namaré. Êco na rà jèe bà. 50 Â napwa ê poloa na é boome gée napwéretòotù, âna wiàna é ija pwi jè âboro, â o câé caa bà. 51  Wâgo ê pwi poloa târa wâro, na go boome gée napwéretòotù. Wiàna é ija poloa bèepwiri wà pwi jè âboro, â é wâro dàra gòiri awé. Â ê poloa na go mwa naa, âna ê naiio, na go naa tà tèpa âboro gòropuu, ba na rà wâro.»
Naiio âna âji utimuru
52 Géewê, âna rà pitòocia wà tèpa pitûâ kà tèpa Juif, â rà pi-ina tàra pâ: «Wà pwini, âna é wànau târa cè pai naa tâjè ê naiié, ma jè ija?»
53 Â é ina tàra wà Iésu pâ: «Guwà têre bwàti: Wiàna câguwà caa ija ê naii Pwina naîri âboro, ma wâdo ê domii kêe, â o nye ticè âji wâro wâgoowà. 54 Â wà pwina é ija ê naiio, ma wâdo ê domii kôo, âna o mwa tà têe ê wâro dàra gòiri jaa Pwiduée. Â go mwa pawâroé côwâ gée na aubà na Tòotù pwicò. 55 Ba ê naiio, âna ê âji utimuru; â ê domii kôo, âna ê âji jawé. 56 Â wà pwi âboro na é ija ê naiio, ma wâdo ê domii kôo, âna é wâro gooò, â go wâro gooé.
57  1 Ioane 3.24«Wà Caa na é cùruo me, âna é wâro, [â wàé, âna é Pwina é naa ê wâro]. Â wâgo, âna go wâro gée gooé. Â wàra mwara pwina é ija naiio, âna é wâro gée gooò. 58 Wàéni ê pwi poloa na é boome gée napwéretòotù. Càcaa wàra ê poloa na ia rà ija wà tèpa jojoorowà—ba rà cau bà. Â wà pwi âboro na é ija ê pwi poloa bèeni, âna é wâro dàra gòiri awé.»
59 É ina ê pâ popai bèepwiri wà Iésu, na é pwa pupûra naa na *wâra pitapitiri wâ Capernaüm.
Pàra tàpé âna rà pâra jii Iésu
60 Ûna rà têre ê pwina é ina wà Iésu, â ê auwâru gée goo tàpé na rà mu ciburà pâra wiâê, âna rà pi-ina pâ: «Auwa! Po dau gòo ê popai bèepwiri! O wàilàapà cèna pâriê ma é tòpi?»
61 Â é têre naa gooé pâ, rà tàgére picocoorié goo, â é ina tàra pâ: «Wànau? Po dau tanooriwà ê popai bèepwiri? 62 Â wiàna guwà côoô, wâgo Pwina naîri âboro, na go too côwâ naa na autâa kôo béaa, â o dà cè pwina guwà niimiri? 63 Ba nye êkaa gée goo pâ popai kôo, na é me ê Nyuâaê Pwicîri, wàé na é naa wâro. Ba napwa [pâ wakè kà] tèpa âboro, âna càcaa pâri [ma rà naa wâro]. 64  Ioane 13.11Êco na rà wânabibiu kàwà pàra tèpa âboro na càra caa cèikî naa goo ê pâ popai kôo.»
Ba é nye tâmogòori wà Iésu, gée na autapoo tàpé na càra caa cèikî, ma wà pwina é ipwa tûâ têe.
65  Ioane 6.44Â é ina tàra mwara pâ: «Wàépwiri ê majoroé ma go jèe ina tàwà pâ: Nye ticè pwi jè âboro cèna é me wiâô, wiàna câé caa todèe medario wà Caa.»
66 Â tapoo napwiri, âna wâru pàra tèpa âboro kêe âna rà coo jiié, â jèe càra caa pâra côwâ wiâê.
Rà tà cimwü wà tèpa apostolo
67 É ina wà Iésu tà tèpa 12 a câmu kêe, pâ: «Â wâguwà, âna nümawà mwara na guwà wâjué côwâ?»
68  Mataio 16.16Â é tòpi têe wà Simona Pétéru pâ: «Pwi Ukai, na bà pâra wiâ î? Ba nye wâjaagà ê pâ popai târa wâro dàra gòiri jaa Pwiduée. 69 Ba bà nye côoina pâ, wâgà Kériso, wà Pwina é jèe pitòrigarigà ma cùrugà me wà Pwiduée. Â bà jèe cèikî naa googà.»
70 Â é ina tàra pâ: «Wâgo na ia pitòrigariwà, wâguwà tèpa 12 a câmu kôo. Êco na pwi jè ârapàarawà, âna pé pwi naî *Caatana Pwi naî Caatana—Grec: Pé duée.
71 É ina pwiri naa goo wà Judas, pwina naî Simona Iscariote. Ba wàé, gée goo tèpa 12 *apostolo, âna ée mwa ipwa tûâ tà Iésu.

*6:7 Pâ miliô—Grec: 200 mwani pwaa (deniers). Wâri pwi caapwi âboro naa na 8 parui.

6:9 Poloa—Poloa na pwa goro orge. (Orge, âna pwacèwii ê pwâra mai.)

6:15 Ioane 18.36

6:22-24 Na dàuru kêe… Ina mwara naa na grec pâ: Rà côo pâ, nye caapwi co wànga.

§6:22-24 Tâdòo—Accoster (bateau).

6:27 Ioane 6.48–58

6:29 1 Ioane 3.23

6:30 Mataio 16.1; Ioane 2.18

6:31 Exode 16.14–15; Nombres 11.7–9; Psaume 78.24

*6:31 Manne—Utimuru na pwacèwii nyi nara mwünyaté, na é naa wà Pwiduée tà tèpa Juif naa namaré.

6:35 Ioane 4.14

6:39 Ioane 10.28–29, 17.12

6:39 Tòotù pwicò—Tòotù na ée mwa wâjué côwâ wà Iésu Kériso. (Côo note goo 1 Pétéru 1.5.)

6:42 Mataio 13.55

6:44 Ioane 6.65

6:45 Ésaïe 54.13

6:46 Ioane 1.18

6:47 Ioane 3.15–16

6:48 Ioane 6.32,58

6:57 1 Ioane 3.24

6:64 Ioane 13.11

6:65 Ioane 6.44

6:68 Mataio 16.16

6:70 Pwi naî Caatana—Grec: Pé duée.