Pâbéaa kâra tii kà Paulo
tà tàpé
Korénito
Bétapoo popai
Wàilàapà na wii tii bèeni?
Wà Paulo, pwi *apostolo. Â é tâa jaaé wà Sostène.
É wii wiidà?
Nabibiu kâra *naja 53 ma 55, na pàara na é tâa Éféso wà Paulo. (Côo Apostolo 19.8–10.)
É wii tâî?
Târa ê wâra pwapwicîri wâ Korénito, ville wâ napô Grèce. Wà Paulo, âna é tapoo ê wâra pwapwicîri wê, na ia é picémara tàra ê *Picémara Wâdé goo Iésu, na naja 51, é, 52. (Côo Apostolo 1.1–18.) É wii ârapàpé tii tà tàpé Korénito wà Paulo, êco na ârailu co na tâa na *Tii Pwicîri. Pwi tii bèeni, 1 Korénito, âna béârailu kâra tii kêe tàra. (Côo 1 Korénito 5.9.)
Cina é wii?
Korénito, âna ville na maina na é wâmwünyabweri ê bàrawià, â wâru pâ âboro na rà mu tèepaa naawê, gée na pâ napô na wâiti. Â rà popa me wiârà pâ nyamanya kàra, gée na pâ pwapwicîri kàra béaa, na ité jii ê âji cèikî naa goo Iésu Kériso. Ba wà pàra tàpé, âna rà ina pâ, nye êco ê nyuâajè na piâjimuru, â càcaa naiijè; êkaa na wâdé na jè wâro imudi goro naiijè.
Wâru tèpa cèikî na rà tapoo pâra wiâra pâ nyamanya bèepwiri. Â rà niimiri pâ, tâa tàra ê autâmogòorimuru na wâgòro, jii pàra tàpé, â rà ipwamainarà goo. Â càra caa pitêrerà, â pitadàrù ê wâra pwapwicîri. Â wà Paulo, âna é wii, ba na é ina tàra pâ, na rà cibwaa wàrapwiri pai pwa kàra. É wii mwara, ba na é ina tàra pâ muru na rà tawèerié goo (7.1,25; 8.1; 12.1; 16.1,12).
Dà êre ê tii bèeni?
É ina wà Paulo pâ, wâdé na caapwi pwâranüma tèpa cèikî (1.10–17). Càcaa wâdé na jè piputàmu, ma popa tèpa cèikî béejè naa na aupitèimuru (naporomee 6). Jè cibwaa ipuu imudi, ma wârori ê wâro imudi (naporomee 5).
Jè cibwaa ipwamainajè goro ê autâmogòorimuru kâjè. Ba âji autâmogòorimuru, âna me gée goo Pwiduée, â càra caa côoina wà tèpa âboro gòropuu. Ê pai bà kà Iésu, ma pai wâro côwâ kêe gée na aubà, âna muru na dau pwamuru naa goo, naa na cèikî kâjè (1.18–2.14; ma naporomee 5).
É pacâmurijè wà Paulo goro ê pai wâro na pwicîri kà pwi âji a cèikî naa goo wà Iésu, naa nabibiu kà tèpa âboro na ité ê pwapwicîri ma nyamanya kàra. É jèe tipijè wà Kériso, â ticè na papwicîri jiijè. Êco na jè ipwacôoco, ba càcaa diri pâ muru na wâdé ba kâjè, â wà Paulo, âna é tacoo goojè, ba na jè cibwaa pwa cè muru na tanoori ê cèikî kà pwi jè béejè (naporomee 8–10).
É ina pai pwa wàra picaatâa. É napéaati pâ âraimeai na é naa tâjè wà Pwiduée, ba na jè ipagòojè naa na wâra pwapwicîri. Jè cibwaa pwa-imudirimuru goro pâ âraimeai. Wâdé naa pitòimiri ê pai pwa kâjè na jè pwapwicîri (naporomee 11–12).
Pwi muru na âjimuru jii diri pàra muru, âna ê pimeaari. Wâdé na êdiri ê pwina jè pwa, âna me gée goo pimeaari (naporomee 13).
É ina wà Paulo pai pwa goo ê pai wâro côwâ kâjè gée na aubà (naporomee 15). Ê pai wâro côwâ kà Iésu, âna é pwacèwii pwi autapoo kâra piûnya. Â ée mwa cau pawârojè wà Pwiduée.
Pai pitàgoo tii 1 Korénito
Ipwabwàcu ma ipwaolé (1.1–9)
Càra caa pitêrerà tèpa cèikî wâ Korénito (1.10–4.21)
Autâmogòorimuru kà Pwiduée, âna ité jii auniimiri kà tèpa âboro (1.18–2.16)
Jè pâra wiâ Kériso, càcaa pwi jè âboro (3.1–23)
Tèpa apostolo âna rà tèpa ênawéna kà Kériso (4.1–21)
Tûâ na èpà naa na wâra pwapwicîri (5.1–6.20)
Pai tòpi kà Paulo tà tàpé Korénito (7.1–11.1)
Popai goro piéa (7.1–24)
Pa âboro dopwa (7.25–40)
Noo kâra macii na pwa ârapwaailò goo, târa ânuurumuru (8.1–11.1)
Tûâ kâjè na jè pwapwicîri naima (11.2–14.40)
Pai târamiri pûrujè (11.2–16)
Caanilo—Pa-utimuru (11.17–34)
Âraimeai gée goo Nyuâaê Pwicîri ma pimeaari (12.1–14.40)
Pai wâro côwâ gée na aubà (15.1–58)
Pàra aupitûâri kà Paulo ma ipicijii (16.1–24)
1
Ipwabwàcu
1-2 Wâgo* Wâgo—Grec: Wàibu. Wà Paulo na é pwa tii, êco na é paari pâ, caapwi pwâranümaru ma wà Sostène na é tâa jaaé. Paulo na pwa tii tàwà, wâguwà ê wâra pwapwicîri kà Pwiduée, wâna ville Korénito. Tàgére wàibu ma wà Sostène, pwi béejè, pwi jè a cèikî naa goo wà *Kériso Iésu. [Â é naa bwàcu kàwà mwara.] É todòo wà Pwiduée, ba na go pwi *apostolo kà Kériso Iésu, [â é cùruo pâ, ba na go picémara ê popai kêe]. Â wâguwà, âna é pitòrigariwà wà Pwiduée, ba na guwà tèpa âboro kêe, ba guwà tâa goo wà Kériso. Â é todàwà, ba na guwà wâro ba kêe. Ba é wàrapwiri tà diri tèpa âboro, na diri pâ ére, na rà cèikî naa goo Iésu Kériso, ma ipwamainaê Na rà cèikî naa goo Iésu Kériso, ma ipwamainaê—Grec: Na rà todà nee Iésu Kériso.. Ba wàé na é Pwi Ukai kâjè.
Wâdé naa tà tàwà ê *pimeaari imudi ma pinaanapô, na me gée goo Pwiduée kâjè ma Pwi Ukai Iésu Kériso. Cidòri nyuâawà!
É pwényunyuâarijè Pwiduée na é naigé mee Iésu Kériso
Go ciburà pipwaolé tà Pwiduée, goro pâ *aupwényunyuâari na dau wâru, na é jèe naa tàwà, na é naigé mee wà Kériso Iésu. Ba gée goo pai tâa kàwà gooé, âna tâa tàwà diri pâ na jèpapara wâdé. Ba wà Pwiduée, âna é nama guwà tèpa tâmogòori ina popai, ma naa tàwà ê autâmogòorimuru na dau maina. Ba go Go—Grec: Bà. É pi-inaê côwâ wà Paulo. (Côo note goo 2 Korénito 1.6.) jèe *paâjupâra tàwà ê popai goo Kériso, â guwà jèe cèikî naa goo. Â ê popai bèepwiri, âna é jèe wàawà goowà.
 gée goo kaa pwiri, âna tâa tàwà diri ê pâ âraimeai kà Pwiduée, na pàara bèeni, na guwà tà tapacîri, ê pai wâjué me côwâ kà Pwi Ukai Iésu Kériso. 1 Tésalonika 3.13, 5.23Ba nye wàé kaa, na é nama cimwü ê cèikî kàwà tia pwâadèreè. Â, na wàrapwiri, â nye ticè na o pitèiwà goo, na Tòotù na ée wâjué côwâ.
1 Tésalonika 5.24; 1 Ioane 1.3Â jè tâmogòori ba mwü pâ, ée mwa pacoo diri ê pâ pwiibà wà Pwiduée, pwacèwii auinabéaa kêe§ 1re phrase—Grec: É tàrù wà Pwiduée.. Ba nye wàé na é todàwà, ba na guwà piwâro naima ma wà Pwi Naîê, wà Iésu Kériso, Pwi Ukai kâjè.
càra caa pitêrerà tèpa cèikî
(Naporomee 1–4)
10  Filipi 2.2Tèpa cèikî béeò, go ilari ba gòo jiiwà, naa na nee Pwi Ukai Iésu Kériso, pâ, guwà pitêrewà, naa na caapwi pwâranüma, ma caapwi aunünüma. Wâdé naa ticè muru nabibiu kàwà, na guwà pitadàrùwà goo!
11 Ba rà ina tôo wà pàra tèpa béejè na rà tâa pwârawâ kà Cloé, pâ, guwà pitòocia. 12  Apostolo 18.24–28; 1 Korénito 3.4Ba pwa pàra tàpé gée jaawà, âna rà ina pâ: «Wàibà, âna bà pâra wiâ Paulo.» Â napwa pàra tàpé, âna rà ina pâ, rà pâra wiâ Apollos. Â wà pàra tàpé, âna rà ina pâ, rà pâra wiâ Pétéru. Â napwa pàra tàpé, âna rà [pi-ina kàra ma] ina pâ: «Wàibà, âna bà pâra wiâ Kériso.»
13 Wànau? Wà Kériso, âna pitadàrùé? Gona wâgo Paulo, âna tanamiriô naa goro *satauro ba kàwà? Â gona guwà *piupwaa naa na neeô? Bwa!
14  Apostolo 18.8; Roma 16.23Go pwaolé tà Pwiduée, ba câgo caa upwaa pwi jèpwi gée goowà, wàco Crispus ma wà Gaïus. 15 Â, na wàrapwiri, â nye ticè pwi jè âboro, cèna é ina pâ é piupwaa naa na neeô. 16  1 Korénito 16.15(Akaé, ba go mwa tà niimiri pâ, go piupwaa mwara wà Stéphanas ma diri ê pwârawâ kêe. Êco na go niimiri pâ, nye ticè pàra tàpé na go *upwaarà.)
17 Ba wà Kériso, âna câé caa cùruo, ba na go piupwaa. Â é nye cùruo pâ co, ba na go inapàpari ê *Picémara Wâdé. Â câgo caa wàrapwiri, goro pâ popai na me gée goro ê tàmanga kà tèpa âboro. Bwa, go paari bwàti ê pàtàmara ê pai bà kà Kériso naa goro satauro.
Autâmogòorimuru kà Pwiduée
18  Roma 1.16Ê popai goro [ê pai bà kà Iésu naa goro] ê satauro, âna piwârau* Piwârau—Folie. tà tàpé na rà o tubatiàu ê wâro kàra dàra gòiri awé. Êco napwa naa goojè, âna popai na jèe pa-udòjè, ba é wâna ê pàtàma Pwiduée. 19  Ésaïe 29.14Ba jèe wii naa na Tii Pwicîri pâ:
 
Go o mwa nama tiàu
autâmogòorimuru
kà tèpa tâmogòorimuru.
Go o mwa patâjii
tàmanga ma nii
kà tèpa tàmanga.
Ésaïe 29.14
 
20  Job 12.17; Ésaïe 19.12, 33.18, 44.25Â rà mwa ina pâ wànau, wà tàpé na rà tàmanga, ma wà tàpé na rà câmu, ma wà tàpé na rà tùra bwàti? Ba wà Pwiduée, âna é jèe paari pâ, ê autâmogòorimuru kâra ê gòropuu bèeni, âna piwârau.
Kériso âna autâmogòorimuru kêe
21  Mataio 11.25Càra caa tâmogòori Pwiduée wà tèpa âboro gòropuu, goro ê pwi autâmogòorimuru kàra bèepwiri. Êco na é popa ê pwâratùra kâbà—popai na rà ina goo pâ ‘piwârau’—ba na é pa-udò diri tàpé na rà cèikî naa gooé, [ma naa tàra ê *âji wâro jaaé]. Â wàépwiri na é paari ê âji autâmogòorimuru kêe Grec: Ê gòropuu, âna câé caa tâmogòori Pwiduée, naa na autâmogòorimuru kêe. Â wâdé têe, na é pa-udò tàpé na rà cèikî, gée goo ê popai na piwârau.!
22 [Ê popai kâbà, âna piwârau tà] tèpa *Juif, ba rà ciburà mudàra cè pâ *câmu kâra pàtàma Pwiduée, na rà o pò goo. Â [piwârau tà] tàpé na càra caa tèpa Juif, ba rà ciburà mudàra ê ‘tàmanga’ ma ‘autâmogòorimuru’ [na me gée goo ê auniimiri kà tèpa âboro].
23  Roma 9.32; 1 Korénito 2.14Êco na wâgo, âna go inapàpari pâ, wà Kériso, [wà pwi *Mesia na ia é cùrué me wà Pwiduée] âna é bà naa goro satauro. Ê popai-bà, âna tanoori tèpa Juif; â popai na pimwüru, ma ticè êreê, tà pàra tàpé.
24  Kolosé 2.3Êco na wà Kériso, âna wàé kaa na é paari ê pàtàma, ma autâmogòorimuru kà Pwiduée, tà tàpé na é todàra—wiàna rà tèpa Juif, ma wiàna càra caa tèpa Juif.
25  2 Korénito 13.4[Wà pàra tèpa âboro, âna rà niimiri pâ, pimwüru] ê pwina é pwa wà Pwiduée. Êco na muru na dau piêdò jii ê tàmanga kà tèpa âboro. [Â rà niimiri mwara pâ, ticè nii kâra ê pwina é pwa.] Êco na muru na dau piêdò jii ê nii kà tèpa âboro.
É pitòrigari pwina ticè nii kêe
26  Mataio 11.25; Jacques 2.5Tèpa béeò, guwà jèe côo cai pâ, wâguwà wàa, béaa kâra pai todàwà kà Pwiduée. Ba càcaa wâru gée goowà, cè tèpa tàmanga, naa na pai côo kà tèpa âboro. Â càcaa wâru tàpé cèna pwa pàtàmarà. Â càcaa wâru tàpé cèna pwamuru naa goorà.
27 Êco na wà Pwiduée, âna é pitòrigari ê pwina rà niimiri wà tèpa âboro pâ piwârau, târa ma é tubakamu tèpa ‘tàmanga’. Â é pitòrigari ê pwina ticè nii kêe naani gòropuu, târa ma é tubakamu tàpé na pwa nii kàra. 28 Â é pitòrigari ê pwina kîri tàra, bau ê pwina rà niimiri pâ piticèmuru naa goo, bau ê pwina rà miiri, târa ma é tanoori ê pwina pwamuru naa goo tàra. 29  Éféso 2.9É wàrapwiri wà Pwiduée, ba na o nye ticè âboro cèna é pi-ina kêe, na araé.
30  Jérémie 23.5–6Â napwa naa goowà, âna nye wà Pwiduée, na é dànaimariwà naa goo wà Kériso Iésu. Gée goo wà Kériso, âna é nama jè tèpa tâmogòorimuru; â é nama jè *tàrù na araé; â é nama jè pwi Ba kêe; â é dàgòtùjè jii ê pàtàmara èpà.
31  Jérémie 9.23Êkaa na, wà pwina nümee na é pi-ina kêe, âna wâdé na é ina co nee Pwi UkaiJérémie 9.23 pwacèwii auwii naa na Tii Pwicîri.

*1:1-2 Wâgo—Grec: Wàibu. Wà Paulo na é pwa tii, êco na é paari pâ, caapwi pwâranümaru ma wà Sostène na é tâa jaaé.

1:1-2 Na rà cèikî naa goo Iésu Kériso, ma ipwamainaê—Grec: Na rà todà nee Iésu Kériso.

1:6 Go—Grec: Bà. É pi-inaê côwâ wà Paulo. (Côo note goo 2 Korénito 1.6.)

1:8 1 Tésalonika 3.13, 5.23

1:9 1 Tésalonika 5.24; 1 Ioane 1.3

§1:9 1re phrase—Grec: É tàrù wà Pwiduée.

1:10 Filipi 2.2

1:12 Apostolo 18.24–28; 1 Korénito 3.4

1:14 Apostolo 18.8; Roma 16.23

1:16 1 Korénito 16.15

1:18 Roma 1.16

*1:18 Piwârau—Folie.

1:19 Ésaïe 29.14

1:20 Job 12.17; Ésaïe 19.12, 33.18, 44.25

1:21 Mataio 11.25

1:21 Grec: Ê gòropuu, âna câé caa tâmogòori Pwiduée, naa na autâmogòorimuru kêe. Â wâdé têe, na é pa-udò tàpé na rà cèikî, gée goo ê popai na piwârau.

1:23 Roma 9.32; 1 Korénito 2.14

1:24 Kolosé 2.3

1:25 2 Korénito 13.4

1:26 Mataio 11.25; Jacques 2.5

1:29 Éféso 2.9

1:30 Jérémie 23.5–6

1:31 Jérémie 9.23