27
Rà popa Iésu pâ naa jaa Pilato
Maréko 15.1; Luka 22.66–71
1 Ûna po dàuru moo, â rà pitapitirirà naima wà tèpa caa kà tèpa pwa *ârapwaailò, ma wà tèpa pitûâ kâra ê Ba kà tèpa *Juif. Â rà pitêrerà goro ê pai o pòtàmwara Iésu. 2 Â rà pwa ma piié, â rà popaé pâdari wà *Pilato, pwi kupénoo kà tèpa Roma.
Pai bà kà Judas
Apostolo 1.18–19
3 Napwa wà Judas, wà i pwi ia icuri wà Iésu, âna é côo pâ rà o jèe pòtàmwereê. Â é mwa tà pinünüma naa goo ê pwina é pwa tà Iésu, â é dau pikîri goo. Â é wâjué côwâ naa jaa tèpa caa kà tèpa pwa ârapwaailò, ma wà tèpa pitûâ. Â é naa tàra côwâ i 30 mwani atü na ia rà naa têe.
4 Â é ina tàra pâ: «Au, go pwa ê pwina èpà. Ba go icuri pwi jè âboro na ticè èpà kêe, ma é bà.»
 rà tòpi têe pâ: «Ticè cèna bà côo naa goo!»
5 Mataio 26.14–15; Apostolo 1.18–19Â é tüboo i mwani naa na Wâra pwapwicîri. Â é pâ nau pidàpuna.
6 Â wà tèpa caa kà tèpa pwa ârapwaailò, âna rà tòri i mwani, â rà ina pâ: «Dà cèna jè pwa goro i mwani bèeni? Jè cibwaa tòpò naa jaa i âraimeai târa Wâra pwapwicîri, ba mwani wâri domii.»
7 Â rà pitêrerà pâ, na rà wâri napuu na ina goo pâ ‘Napuu kà pwi a pwa ilò puu’ ba na nacârü ba kà tèpa pârame. 8 Êkaa pwiri, wà tèpa âboro, âna rà ina goo ê pwi ére-bà pâ ‘Napuu wâri domii’. Â rà bwaa nye ina pwiri tiagoro ni. 9 Jérémie 32.6–15, 18.2, 19.1; Zakarie 11.12–13Diri ê pâ pwiibà, âna tèepaa, ba na pacoo ê pâ ucina na ia é pwa wà *péroféta Iéremia* Wà péroféta Iéremia—Ê pâ popai naa na nee tii 9 ma 10, âna me gée goo tii kà du péroféta Iéremia ma Zakaria (côo Zakarie 11.12–13), êco na wà Mataio, âna é ina nee Iéremia, ba wàé pwi péroféta na dau maina nee., naa na pâ auwii kêe. Rà popa i 30 mwani atü. Êkaa jéûê na rà niimiri ê Ba *Isaraéla na rà wâri ba kêe. 10 Â rà wâri i napuu kà pwi a pwa ilò puu. Ba wàépwiri ê câbawâdé kà Pwi Ukai† 2e phrase—é, Ba wàépwiri ê pwina é jèe nye ina tôo wà Pwi Ukai pâ, na go mwa ina..
É pitèi Iésu wà Pilato
Maréko 15.2–20; Luka 23.1–25; Ioane 18.28–19.16
11 Rà popa pâ Iésu na ara Pilato, wà pwi kupénoo kà tèpa *Roma. Â é tawèerié wà Pilato pâ: «Gona nye wâgà kaa, na gà pwi ukai kà tèpa Juif?»
 é tòpi têe wà Iésu pâ: «Gà jèe nye tàgére ina.»
12 Ésaïe 53.7Â nabwé, â rà pitòti Iésu wà tèpa caa kà tèpa pwa ârapwaailò, ma wà tèpa pitûâ kâra ê Ba. Â câé caa tòpirà.
13 Â é pwa ma ina têe wà Pilato pâ: «Câgà caa têre diri pâ pwina èpà na rà ina naa googà?»
14 Êco na câé caa tòpi goo cè jè ji caapwi neeremuru wà Iésu. Â é po dau pò gooé wà i pwi kupénoo.
Nümarà goo Barabbas
15 Napwa i pwi kupénoo, âna câmaajé têe, na diri pâ naja, na tòotù *Paséka, na é pacòobé gée na karapuu, cè pwi jè âboro, na nüma ê Ba gooé. 16 Â, na naja bèepwiri, â pwa pwi jè a pwa karapuu na ina gooé pâ Barabbas‡ Barabbas—Pàra Tii Pwicîri naa na grec, âna rà ina pâ: Iésu Barabbas. Naa jaa tèpa Juif, âna Iésu, âna neere tèpa âboro na wâru, pwacèwii Dui, Bwàé naa jaajè nabà., na rà dau tâmogòorié wà tèpa âboro. 17 Â wâru tèpa âboro na rà tèepaa me naa jaa Pilato, â é ina tàra pâ: «Gona nümawà na go panuâ côwâ wà pwini Barabbas, é, wà Iésu, na ina gooé pâ ‘pwi *Mesia’, [pwi ukai kàwà]?» 18 Ioane 11.47–48, 12.19Ba é nye tâmogòori pâ, wà tèpa caa kà tèpa pwa ârapwaailò, âna rà panuâ têe wà Iésu, goro pai piboo kàra.
19 Â nabwé, â é tâa gò i aupitèimuru wà Pilato, ba na é pitèi Iésu. Â, na ji pàara-bà, âna é nye tèepaa me kaa, wà pwi jè âboro, na é pame tà Pilato ê popai kà tô wâdèe. Â é ina pâ: «Èruune, âna go pwa naurune naa goo pwi Iésu bèeni. Â go po dau càcaa wâdé goo. Gà panuâê, â gà cibwaa tu naa gooé, ba é pwi âboro pwicîri!»
20-21 Â é jèu ina tà tèpa âboro wà i pwi kupénoo pâ: «Go o mwa panuâ côwâ tàwà pwi jè a pwa karapuu. Wàilàapà gée goo tupéeni na nümawà gooé?»
 rà tòpi têe pâ: «Barabbas!» Ba rà cètùurà wà tèpa caa kà tèpa pwa ârapwaailò ma wà tèpa pitûâ ba na rà ina pwiri, ba na é bà wà Iésu.
Tanamiriê naa goro kurucé!
22 Â é ina tàra wà Pilato pâ: «Â dà cèna go o pwa tà Iésu, na ia ina gooé pâ ‘Mesia’?»
 rà tòpi têe pâ: «Nama tanamiriê naa goro *kurucé!»
23 Â é jèu tawèerirà mwara pâ: «Gona dà cèna é pwa cèna èpà?»
Êco na rà tomara too pâ: «Nama tanamiriê naa goro kurucé!» 24 Deutéronome 21.6–9Â é côo wà Pilato pâ, càra caa têreê, â jèe pâ nau dau maina ê pai gù kàra. Â é popa ê wâra jawé, â é nuwa îê, na ararà diri, â é ina tàra pâ: «Câgo caa pwi majoro pai bà kà pwi âboro bèeni. Â nye wâguwà co!»
25 Apostolo 5.28Â rà cau tòpi têe diri, pâ: «Üu, nye wàibà kaa tèpa majoroé, wàibà ma wà tèpa èpo kâbà! Â wâdé kaa na é bà. Wiàna bà pwa na èpà, â o wâdé na bà o tòpi urà pai bà kêe.» 26 Â wà Pilato, âna é panuâ côwâ tàra wà Barabbas. Â é pwa ma pâdi Iésu goro ubati. Â é panuâê tà tèpa coda, ba na rà tanamiriê naa goro kurucé.
Rà pitaurèe gooé tèpa coda
27 Wà tèpa coda, âna rà popa còobé wà Iésu, naa na gòroigé, kâra ê wâ maina kà kupénoo. Â rà todàra diri ê wâra coda. 28 Luka 23.11Â rà tòpwùtù ârabwée kêe, â rà naagée naa gooé jè ârabwée mii [pwacèwii ârabwée kà pwi âboro imaina] ba na rà piècaarié. 29 Â rà pàti ê pé bwe korona§ Bwe korona—Couronne. Bwe kà pwi ukai. Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: Bwe câma. kêe, goro îri upwâra na pwa daaé, â rà tòpò boo naa gòro pûruê. Â rà naa naa na îê étò ê jè bàra watü [pwacèwii ê tâjò kà pwi ukai]. Â rà tùu jùrurà araé, â rà ina têe pâ: «Cidòri nyuâagà, co ‘Pwi Ukai kà tèpa Juif’!»
30 Ésaïe 50.6Â rà nye tà èdurié, â rà popa i bàra watü, â rà nye tà pâdi ê pûruê goo. 31 Ûna nabwé ê pai piècaarié kàra, â rà tòpwùtù gée gooé i ârabwée mii, â rà nye naagée côwâ naa gooé ê ârabwée kêe. Géewê, â rà popaé còobé naa gòroigé, ba na rà tanamiriê naa goro kurucé.
Rà tanamiriê naa goro kurucé
Maréko 15.21–32; Luka 23.26–43; Ioane 19.17–27
32 Ûna rà gére còobé gée na ville, â ipitirà ma pwi âboro gée na ville Cyrène, na nee Simona. Â rà tacoo gooé, ba na é kâa i kurucé kà Iésu. 33 Â rà tèepaa naa na jè ti kâra jaa na ina goo wê pâ Golgota, âna pai ina wèe pâ ‘Goro pwiripûru* Pwiripûru (é, pwùrupûru)—Crâne. âboro’. 34 Psaume 69.22Â [wà pàra tàpé, âna] rà pinaanaimari ê dipâa bau ê jawé na maga† Jawé na maga—Pwiri pé wâi târa ma câjè caa têre ê maagé.. Â rà naa tà Iésu, â é tàpo nari, êco na nye tàutêe goo.
35 Psaume 22.19Nabwé, â rà tanamiriê naa goro i kurucé wà tèpa coda. Â rà pwa ma ipâdi naa goorà ê pâ ârabwée kêe. Â rà picàù noo kâra tii, ma rà o tâmogòori pâ o wàilàapà na o popa {i ârabwée gòri kêe}‡ Pàra Tii Pwicîri naa na grec, âna rà naagée pâ popai bèeni: Rà wàrapwiri ba na o pacoo ê popai kà pwi péroféta, na ia é ina pâ: “Rà ipâdi naa goorà ê pâ ârabwée kôo. Â rà picàù noo kâra tii, naa goro i ârabwée gòri kôo.” (Psaume 22.19). 36 Â rà tâaboo, ba na rà wéaarié.
37 Rà wii naa goro jè ére upwâra, ê auwii na wàéni: iésu, pwi ukai kà tèpa juif.
Wàé kaa pwiri ê majoro ê pai bà kêe. Â rà ténamiri dòiti kâra pûruê. 38 Ésaïe 53.12Â rà tanamiri mwara tupédu a pwa na èpà naa goro jènere wà Iésu—wà pwi jèpwi naa gòro étò kêe; â wà pwi jèpwi naa gòro aèmwü kêe.
39 Psaume 22.8, 109.25Wà tàpé na rà paé ma me na ére bèepwiri, âna rà côo Iésu, â rà ura ê pûrurà. 40 Mataio 26.61; Ioane 2.19Â rà tànyiriê, â rà ina pâ: «Gona càcaa wâgà kaa, na gà o tédidiri i Wâra pwapwicîri, ma pagòtù côwâ naa na âracié tòotù? Â wâdé, ba wiàna gà *Pwina naî Pwiduée, â gà pa-udògà côwâ, ma gà boome gée goro i kurucé bèepwiri!»
41 Â wà mwara, tèpa caa kà tèpa pwa ârapwaailò, ma wà tèpa *dotée goro ê Naèà, ma wà tèpa pitûâ, âna rà pitaurèe goo Iésu mwara. Â rà ina pâ: 42 «É [pi-ina gooé pâ é pwi Mesia] Pwi Ukai kâjè tèpa Isaraéla. Â é tâmogòori ma é pa-udò pàra tàpé, êco na câé caa tâmogòori ma é ipa-udòé côwâ! Wiàna é boo gée goro kurucé bèepwiri, â pwiri jè o mwa cèikî naa gooé!
43 Psaume 22.9«É cèikî naa goo Pwiduée, â é ina pâ é Pwina naîê. Â wiàna nüma wà Pwiduée, â wâdé na é pa-udòé ni!» 44 Â nye ipaiwà mwara naa goo tupédu a pwa na èpà na tanamiriru naa goro jènere Iésu. Ba ru nye pitaurèe gooé mwara.
Maagé bà kà Iésu
Maréko 15.33–41; Luka 23.44–49; Ioane 19.28–30
45 Ûna po gopaé bwàti, â nye po bàutê pitiri ê napô§ Pitiri ê napô—é, Pitiri ê gòropuu., tiagoro na âracié ineretòotù na càùru ija. 46 Psaume 22.2Ûna po âracié ineretòotù, â é tomara ba maina wà Iésu pâ: Éli, Éli, lama sabakthani? Pai ina wèe pâ: Pwiduée kôo, Pwiduée kôo, cina gà panuâô?
47 [Â càra caa têreê bwàti] wà pàra tàpé, â rà ina pâ: «Gà côo, é todà péroféta *Élia!»
48 Psaume 69.22Â é nye itàtà kaa pwi jè ârapàararà, â é popa jè imwaano, â é nuwa naa na ê dipâa na maga* Dipâa na maga—Vinaigre naa na Tii Pwicîri na Popwaalé: Dipâa na càcaa maina wâri wèe, na pinaanaimari bau ê jawé.. Â é tòpò naa goro bàra upwâra, â é naa tà Iésu, ba na é wâdo.
49 Â rà ina têe wà pàra tàpé pâ: «Tàpo tâa, co pwini, ba pwiri jè o côo wà *Élia, na é me, nau pa-udòé!»
50 Êco na é uu mwara wà Iésu, â nye êgò kaa ôomaa kêe.
Wâru pâ câmu kâra pai bà kêe
51 Exode 26.31–33; Hébéru 10.19–20Â ê pé ciità maina, [na é târiwâri ê ére na dau pwicîri] naa na i Wâra pwapwicîri, âna nye tidàpa kaa, tapoo géenidò, tia niboo pwâadèreè. Â é gù ê napuu, â mabiti pâ atü. 52 Â nye cikòmaa kaa pâ auipwàni, â rà wâro côwâ gée na aubà, jè auwâru goo tèpa âboro kà Pwiduée. 53 (Â, na pàara na é wâro côwâ Iésu gée na aubà, âna rà còobé gée na auipwàni. Â rà tò naa *Iérusaléma, pwi ville pwicîri, â rà ipaarirà târa pâ âboro. Â wâru tàpé na rà côorà.)
54 Wà tèpa coda roma na rà wéaari Iésu, bau pwi caa kàra, âna rà pò goro ê pai gù wàra i napuu, ma êdiri pâ pwina tèepaa. Â nye dau maina kaa ê pai wâgotàra, â rà ina pâ: «Âjupâra, wà pwi âboro bèeni, âna é Pwina naî Pwiduée!»
55-56 Luka 8.2–3Pwa pàra ilàri, na rà tà coo iti, â rà côo diri pwiri—wà Maria gée Magdala ma wà Maria, nyaa kà Jacques ma José† José—Grec: Joseph., ma wà nyaa kà tupédu naî Zébédée.  wâru mwara pa ilàri, na rà jèe pâra wiâê, gée napô Galilée, ba na rà o piâboro kîri kêe, âna rà tâa wê mwara.
Tòpòé naa na auipwàni
Maréko 15.42–47; Luka 23.50–56; Ioane 19.38–42
57 Na bàrane, âna é tèepaa me pwi jè âboro na nee Ioséfa, wà pwi âboro gée na village Arimathée, na dau pwa neemuruê. Wàé mwara, âna é pwi âboro na é mu pâra wiâ Iésu. 58 Deutéronome 21.22–23Â é pâra naa jaa ukai Pilato, â é ilari i naii Iésu. Â wà Pilato, âna é ina tà tèpa coda pâ, na rà naa têe.
59 Â wà Ioséfa, âna é popa i naii Iésu. Â é cajipié goro jè ciità, na bwaa bwùu. 60 Ésaïe 53.9Â é popaé pâ, â é tòpòé naa na ê auipwàni na bwaa âmuê, pé pwêe na îri naa na pé atü, ba nye kêe, wàé Ioséfa. Â é pwùru ê jè pé atü maina, nau târiwâri i auipwàni. Â nabwé, â é pâra.
61 Napwa naa goo wà Maria gée Magdala ma wà tô jè Maria, âna ru tàgére tâaboo naawê, na ara i auipwàni.
Rà wéaari i auipwàni
62 [Diri ê pâ pwi bèepwiri, âna pwa na papwicî, tòotù béaari ê *tòotù pwicîri kà tèpa Juif. Na papwicî, â rà mu pwabwàti ê pi-ija kâra tòotù pwicîri.]‡ Pwicîri na rà pwaailò na tòotù pwicîri.
Â, na dàuru kêe, na capàto, tòotù pwicîri, âna wà tèpa caa kà tèpa pwa ârapwaailò ma wà tèpa *Farasaio, âna rà ipitiri naa jaa Pilato. 63 Mataio 12.40, 16.21; Maréko 9.31, 10.33–34; Luka 9.22, 18.31–33; Ioane 2.19–21Â rà ina têe pâ: «Gà côo, co pwi ukai, wà i pwi a pa-imwüru tèpa âboro bèepwiri, wà Iésu, âna é ina béaari ê pai bà kêe, pâ: “Naa na béâracié kâra tòotù gée na càùru pai bà kôo, âna go o mwa wâro côwâ gée na aubà.”
64 «Â wâdé na gà ina tà tèpa coda pâ, na rà wéaari bwàti i auipwàni naa na âracié tòotù. Ba rà péa mura i naiié wà tèpa *câmu kêe, ma inapàpari pâ, é jèe wâro côwâ gée na aubà! Â wiàna wàrapwiri, â ê pwi jèkutâ pwâ bèepwiri, âna o dau maina, jii ê pwina pâbéaa!»
65 Â é ina tàra wà Pilato pâ: «Wâdé. Wàilà-ni pàra tèpa coda. Wiàna nümawà, â guwà nama rà wéaari i auipwàni!»
66 Â rà pâra, â rà pwabwàti ê pai wéaari ê auipwàni. Â rà pugabia§ Pugabia—Coincer par un objet dans le sol. bwàti i atü opumoori i auipwàni. Â rà tòpò tèpa coda, ba na rà tà wéaari.
27:5 Mataio 26.14–15; Apostolo 1.18–19
27:9 Jérémie 32.6–15, 18.2, 19.1; Zakarie 11.12–13
*27:9 Wà péroféta Iéremia—Ê pâ popai naa na nee tii 9 ma 10, âna me gée goo tii kà du péroféta Iéremia ma Zakaria (côo Zakarie 11.12–13), êco na wà Mataio, âna é ina nee Iéremia, ba wàé pwi péroféta na dau maina nee.
†27:10 2e phrase—é, Ba wàépwiri ê pwina é jèe nye ina tôo wà Pwi Ukai pâ, na go mwa ina.
27:12 Ésaïe 53.7
‡27:16 Barabbas—Pàra Tii Pwicîri naa na grec, âna rà ina pâ: Iésu Barabbas. Naa jaa tèpa Juif, âna Iésu, âna neere tèpa âboro na wâru, pwacèwii Dui, Bwàé naa jaajè nabà.
27:18 Ioane 11.47–48, 12.19
27:24 Deutéronome 21.6–9
27:25 Apostolo 5.28
27:28 Luka 23.11
§27:29 Bwe korona—Couronne. Bwe kà pwi ukai. Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: Bwe câma.
27:30 Ésaïe 50.6
*27:33 Pwiripûru (é, pwùrupûru)—Crâne.
27:34 Psaume 69.22
†27:34 Jawé na maga—Pwiri pé wâi târa ma câjè caa têre ê maagé.
27:35 Psaume 22.19
‡27:35 Pàra Tii Pwicîri naa na grec, âna rà naagée pâ popai bèeni: Rà wàrapwiri ba na o pacoo ê popai kà pwi péroféta, na ia é ina pâ: “Rà ipâdi naa goorà ê pâ ârabwée kôo. Â rà picàù noo kâra tii, naa goro i ârabwée gòri kôo.” (Psaume 22.19)
27:38 Ésaïe 53.12
27:39 Psaume 22.8, 109.25
27:40 Mataio 26.61; Ioane 2.19
27:43 Psaume 22.9
§27:45 Pitiri ê napô—é, Pitiri ê gòropuu.
27:46 Psaume 22.2
27:48 Psaume 69.22
*27:48 Dipâa na maga—Vinaigre naa na Tii Pwicîri na Popwaalé: Dipâa na càcaa maina wâri wèe, na pinaanaimari bau ê jawé.
27:51 Exode 26.31–33; Hébéru 10.19–20
27:55-56 Luka 8.2–3
†27:55-56 José—Grec: Joseph.
27:58 Deutéronome 21.22–23
27:60 Ésaïe 53.9
‡27:62 Pwicîri na rà pwaailò na tòotù pwicîri.
27:63 Mataio 12.40, 16.21; Maréko 9.31, 10.33–34; Luka 9.22, 18.31–33; Ioane 2.19–21
§27:66 Pugabia—Coincer par un objet dans le sol.