8
Ta'ageni na'a gila leka fe'enia la Jisas
Mai burina ni 'ola lo'oori, la Jisas 'e leka no'o na fanua sisika ma ni fanua ba'ita, ma ngaia ka kwairii 'ania nga Kwairiinga Le'a lo'oo suria na God te'e ba'ita fafia ta'a aana. Ma nga akwale'e wane ma ruaai ni Kwairiinga aana, gila ka leka la'u fe'enia, ma tani geni ngaa'i na la Jisas 'e belote'enia nga adalo ma nga fiinga fa'asiga gila leka la'u mola. Ma gila na: ni Meri, noni 'i Magdala laka'u la Jisas 'e belote'enia nga fiu adalo fa'asia, ma ni Joana, nga noni ala Kusa nga wane ba'ita na ta'a na gila taunga'i 'i 'ubulana nga 'ifi ala Herod nga kiingi, ma ni Susana, ma ni geni 'e aula ngaa'i la'u. Ni geni lo'oori na'a gila foria ni 'ola 'ania bata aaga fana kwaibooninga ala Jisas fe'enia fufu'iwane aana.
Tarifulaa suria wane ne'e tagele'enia 'u'ui 'ola
(Mat 13:1-9; Mak 4:1-9)
Nga ta'a 'e aula gila ogu mai te'ala Jisas. Gila leka mai fa'asia fanua kwaitatari te'efou. La Jisas ka fata 'ania tarifulaa faga maka 'ilo'oo, “Te'e wane 'e leka maka tagale'enia 'u'ui 'ola 'ubulana langa'a aana. Ma nga alata 'e tagale'enia 'u'ui 'ola, tani 'u'ui 'ola ngaa'i 'e 'esia suria nga tala ni riunga. Ma nga ta'a gila riufia, ma gila ka uuri'i, ma nga langasi gila ka 'ania la'u mola. Aia, tani 'u'ui 'ola ngaa'i ne'e 'esia fofona wado 'e foula. Ma nga alata gila bila'o mai, 'e 'afe'aferu mola ma gila ka malonga mola, suria nga wado lo'oo 'ame warisu'a. Ma tani 'u'ui 'ola ngaa'i gila 'esia la'u mola 'i laloana nga kwalo 'abui. Nga kwalo 'abui lo'oo gila ka bila'o mai fe'enia, ma gila a'a no'o fafia 'u'ui 'ola ne'e bila'o lo'oori. Ma tani 'u'ui 'ola ngaa'i ne'e 'esia la'u 'i fofona wado to'o, ma gila ka bila'o, ma gila ka fungu 'ania lode 'ola 'e aula iiki.”
Ma la Jisas ka fa'asuia fatalana maka 'ilo'oo, “Lauta ta wane siria 'ani su'a le'a na 'ola lo'oo, ngaia 'ani gwaalongo le'a mai.”
'Ola ne'e agea la Jisas maka fata 'ania nga tarifulaa
(Mat 13:10-17; Mak 4:10-12)
Sui ma nga fufu'iwane laka'u ala Jisas gila ka orisia fana fa'awatagalana tarifulaa lo'oori, 10 ma la Jisas ka fata 'ilo'oo, “Alata 'e sui kau, God 'ame fa'awatagaa 'ua 'uta'i na 'i ngaia te'e ba'ita fafia ta'a aana. Tafe'ua, ma tala'ina lo'oo, nga fa'awatagalai lo'oo 'e nigi no'o famooru. Fana ni ta'a ngaa'i la'u, nau ku fata 'ania tarifulaa lo'oo, nau ku sia fa'awatagaa mola
‘Gwa'a gila ka aga,
tafe'ua ma gila sia agasia mola 'olataa na'a God 'e agea faga.
Ma gwa'a gila fafafulongo,
tafe'ua ma gila sia su'a la'u suria alafuunga ala God.’ ”
Fa'afolaasilana nga tarifulaa suria nga 'u'ui 'ola
(Mat 13:18-23; Mak 4:13-20)
11 Sui la Jisas ka fata la'u mola 'ilo'oo, “Nga fa'afolaasilana nga tarifulaa lo'oo: Nga 'u'ui 'ola lo'oo 'e 'ilaka'u nga fatalana God. 12 Nga tala ni riunga na'a 'u'ui 'ola gila 'esiga suria, ngaia 'e 'ilaka'u nga ta'a na'a gila longoa fatalana God, ma la Saetan 'e leka mai maka lafua mola alafuunga lo'oo fa'asi mangoga. Ngaia ne'e 'ato 'agila daria mooringa firi. 13 Ma wado ne'e foula na'a 'u'ui 'ola gila 'esiga fofona, ngaia 'e 'ilaka'u nga ta'a na'a gila longoa fatalana God, ma gila ka ngaria fe'enia nga aile'anga. Tafe'ua, ma fatalana God 'ame ru'u le'a mola 'ubulana moorilaga. Gila fito'o mola suria te'e alata sisika. Tafe'ua, ma alata nga irito'onga 'e nigi mai, gila 'ame tegela'a mola fana 'agila fito'o. 14 Nga 'u'ui 'ola ne'e 'e sia na lefu na kwalo 'abui ngai ai, gila 'ilaka'u ta'a na'a gila fafulongo, ma gila ka manata 'abelo 'i suria ni 'ola matari, 'ilaka'u nga dari'olanga aga, ma nga aile'anga tago 'ubulana mola gari te'efou. Ngaia ne'e agea gila 'ame bila'o le'a.
15 Nga wado to'o, ngaia 'e 'ilaka'u nga ta'a na'a gila longoa fatalana God ma gila ka gonia 'ubulana manatalaga ne'e odo maka le'a. Ngaia na gila dau fafia fito'onga ma gila agea taunga'inga 'e aula ne'e le'a.”
To'onga 'ola 'amoe fana na'agonilai
(Mak 4:21-25)
16 La Jisas 'e fata la'u 'ilo'oo, “Te'efuta wane sia lalaua mola nga uunu, maka arua mola 'i olofana nga daoko 'amoe ma olofana furi. Tafe'ua, ma ngaia te'e arua na furi'i lefu ai fana nga wane na'a ngaia 'e ru'u mai 'i 'ifi aana 'ani agasia.
17 “Ngaia ka 'ilo'oo la'u mola. Nga 'olataa na gila na'agonia mai na'o, ta'a tagila su'aai. 'Olataa na gila fa'anagwa mai na'o, ta'a tagila daria.”
18 “Ngaia na'a moru gwaalongo le'a, tofuna God te'e kwatea funi'oonga ma manatanga aana famooru, lauta mooru lo'o suria nga kwaifa'ananaunga agu. Te'efuta wane ni dai na ngaia 'e to'o na nga su'a'olanga sisika suria God, God te'e rudagou ai fana. Tafe'ua, ma ni dai ne'e 'ato 'ani lo'o suria ni kwaifa'ananaunga lo'oo, nga su'a'olanga sisika aana na ngaia 'e to'o ai suria God, God te'e orite'enia fa'asia.”
Ni wane ni futanga kwala'imori ala Jisas na ta'a gila lo'o suria God
(Mat 12:46-50; Mak 3:31-35)
19 'Ame aburu mola, ma ga'ia la Jisas fe'enia wane gila futa aana te'efou, gila nigi mai, ma gila ka siria 'agila agasia, tafe'ua ma ngaia 'e 'ato no'o faga fana 'idunga galangia, suria nga ta'a 'e aula gila ogu 'afuia la Jisas na alata no'ona. 20 Ma te'e wane 'i 'ubulana ogunga lo'oo ka fata 'ilo'oo fala Jisas, “Ni gai'o fe'enia ni wane moru futa, gila ula mola mai 'i maa, ma gila siria agasilamu.”
21 Mala Jisas ka alafuu faga te'efou 'ilo'oo, “Ni dai na gila longo, ma gila ka lo'o suria fatalana God, gila ne'e 'ilaka'u ga'i nau, ma ni wane meeru futa.”
La Jisas 'e to'o na tegelangaa fafia iiru fe'enia bio
(Mat 8:23-27; Mak 4:35-41)
22 Te'e alata ngaa'i, la Jisas fe'enia nga fufu'iwane aana, gila ta'e 'i 'ubulana te'e baru, ma ngaia ka fata 'ilo'oo faga, “Dauru goru olofolo madi fana gule'e asi loko'u.” Ma gila ka eta no'o fana 'agila olofolo no'o. 23 Ma nga alata gila leka no'o kau, la Jisas 'e eeno mola. Nga alata no'ona mola, nga iiru ba'ita 'e tata'e mai, ma nga bio ka uubu no'o mai maka mo'oi 'ubulana nga baru lo'oo, ma nga baru ba'ita lo'oo 'e galangi ka kuruu no'o. 24 Ma nga fufu'iwane aana gila ka fa'aagaa la Jisas ma gila ka 'ilo'oo, “Alafa! Dauru goru galangi kuruu no'o!”
La Jisas 'e tata'e maka fata tegela fana nga iiru ma nga bio lo'oo, ma gila ka lo'o suria, ma nga asi ka aloalo no'o. 25 Sui mala Jisas ka fata fana fufu'iwane laka'u aana maka 'ilo'oo, “'Utaa na'a moru 'ame fito'o agu?”
Gila ka 'alefo, ma gila ma'u, ma gila ka orisiga kwaiiriu 'ilo'oo, “Wane 'utaa lo'oo no'o? Ngaia 'e fata mola, ma nga iiru fe'enia bio ba'ita, gila ka lo'o mola 'i suria.”
La Jisas 'e gulaa te'e wane ne'e to'o na adalo
(Mat 8:28-34; Mak 5:1-20)
26 Sui mala Jisas fe'enia fufu'iwane aana, gila ka olofolo no'o 'ubulana asi lo'oo leleka ma gila ka nigi na fanua 'i Gerasa, na gule'e asi ne'e nana'i otofana na gule'e lefu 'i Galili. 27 No'ona la Jisas 'e sifo kau 'i su'e fa'asia nga baru laka'u, ma ngaia ka daria te'e wane fa'asia fanua no'ona. Nga wane lo'oori, nga adalo gila bo'ea, ma ngaia ka 'ame 'afesia no'o ta me'e ruu suria alata 'e aburu no'o mai, ma ngaia 'ame to'oru 'i 'ubulana ta 'ifi. Tafe'ua, ma ngaia to'oru mola 'i 'ubulana nga faaruma, lefu fana kwaiatolana ta'a gila mae. 28-29 Ma alata 'e aula 'e sui no'o mai, gila gaua rua 'a'aena ma rua nimana, ma gila ka arua wane fana folonga 'usia. Tafe'ua, ma ngaia 'e mousia mola nga seni lo'oo ma nga adalo lo'oo gila ka talaia no'o kau fana 'ubulana gule'e lefu 'e kwasila.
Ma alata ngaia 'e agasia mola la Jisas, ngaia 'e o'omae ba'ita, maka bobouruuru no'o 'i 'a'aena la Jisas. Mala Jisas ka fata 'ilo'oo fana, “Adalo, 'oi ru'u mai maa fa'asia nga wane lo'oo.”
Ma wane lo'oo ka o'omae 'ilo'oo, “Jisas, 'i'oo nga wela na God ne'e 'inato'o maka ba'ita 'e iiki! 'Olataa na'a 'i'oo siria ani agea agu? Nau ku soe'o 'i'oo sia kwatea mola ta kwa'ikwa'inga fagu.”
30 La Jisas ka orisia, “Latamu ni dai?”
Ma ngaia ka lamadu'aa ma ka 'ilo'oo, “Latagu 'E Aula.” Ngaia 'e fata 'ilo'oo suria nga adalo 'e aula ba'ita na'a gila bo'ea. 31 Ni adalo lo'oo gila 'unea la Jisas fana 'i ngaia sia beloga mola fana 'ubulana kiru na kwa'ikwa'inga.
32 Ma nga uumi'i boo 'e aula, gila keto 'i bobona nga me'e busu no'ona galangia lefu no'ona. Ma nga adalo lo'oori gila ka 'unea la Jisas fana 'agila bo'ea nga uumi'i boo lo'oo. Ma la Jisas ka alamiga no'o. 33 Nga adalo laka'u, gila 'akwa mai fa'asia nga wane laka'u, ma gila ka bo'ea no'o nga uumi'i boo laka'u te'efou. Nga uumi'i boo laka'u, gila ka 'akwa no'o na 'ato lo'oori ma gila ka 'esiga no'o 'ubulana asi, ma gila ka go'u, ma gila ka mae te'efou no'o.
34 Ma alata ta'a na gila aga suria uumi'i boo lo'oo gila agasia 'ola lo'oori, gila ka 'akwa, ma gila ka kwairii 'ania 'ola ne'e lau 'ubulana fanua no'ona ma ni fanua sisika ri'itana la'u mola. 35 Nga ta'a na'a gila longoa, gila ka leka mai fana agasilana ni 'ola lo'oo 'e lau. Ma alata gila nigi mai te'ala Jisas, gila ka agasia nga wane lo'oo na'a adalo 'e leka no'o fa'asia, ma ngaia ka to'oru no'o 'i maana 'a'aena la Jisas, ma ngaia ka ru'ufia no'o me'e ruu aana, ma ngaia ka manata'a no'o. Ma ta'a te'efou gila ka ma'u. 36 Ma ni wane na gila agasia alata na la Jisas 'e belote'enia nga adalo lo'oo fa'asia nga wane lo'oori, gila ka kwairii no'o 'i suria fana ta'a na gila ogu mai. 37 Sui ma ta'a te'efou lo'oo gila to'oru na gule'e lefu 'i Gerasa, gila iiria fala Jisas 'ani leka fa'asiga, tofuna gila ma'u 'e iiki. Sui mala Jisas ka fane no'o 'i 'ubulana nga baru laka'u maka sasari no'o fana lekanga. 38 Ma wane laka'u nga adalo 'e leka fa'asia, ngaia 'e 'unasia no'o la Jisas maka 'ilo'oo, “'Oi alami nau fana 'aku leka fe'eni'o.”
Tafe'ua, ma la Jisas ka ruia, maka fata 'ilo'oo fana, 39 “'Oi ori fana fanua amu, moko kwairii 'ania 'olataa na'a God 'e agea famu.” Sui ma wane lo'oo 'e ori no'o fana fanua aana, ma ka alafuu no'o 'i suria 'olataa na la Jisas 'e agea fana.
La Jisas 'e gulaa rua noni
(Mat 9:18-26; Mak 5:21-43)
40 Sui ma, alata la Jisas 'e ori mai fa'asia gule'e asi laka'u, ta'a 'e aula lo'oo gila maasia, ma gila ka aile'a ba'ita fana agasilana. 41 Ma te'e wane na'a latana la Jaeras ngaia ka nigi mai. Nga wane lo'oori ngaia na wane na'ona'o 'i 'ubulana 'ifi ni fo'anga na Jiu. Ngaia 'e leka mai maka bobouruuru 'i 'a'aena la Jisas, ma ka orisia fana 'ani leka fe'enia fani 'ifi aana. 42 Suria te'e wela geni mouta'ia aana lo'oo 'e fii, ma ngaia ka galangi mae no'o. Te'e akwale'e farisi ma ruaai lo'oo 'e bi'i sui fafia futalana.
Ma nga alata la Jisas 'e leka fe'enia, nga ta'a 'e aula gila ka kwaibebesi la'u mola. 43 Ma te'e noni na'a gwe'e 'abu 'e 'ulasi aana 'e to'oru la'u mola 'i no'ona. Nga fiinga lo'oori 'e agea no'o suria akwale'e farisi ma ruaai. Ma ngaia ka ngadaa no'o nga bata aana te'efou fana ta'a ni gulaanga, tafe'ua ma ta wane 'ame gulaa no'o. 44 Ma nga noni lo'oori ka leka mai 'i burina la Jisas, ma ka gema to'ona nigifana ruu ala Jisas, ma nga fifiinga aana ka langa no'o fa'asia na alata no'ona.
45 Mala Jisas ka kwaiorisia 'ilo'oo, “Ni dai lo'oo 'e gema to'ogu?”
Na alata no'ona, nga ogunga lo'oo te'efou gila ka gwala mola.
Ma la Pita ka fata 'ilo'oo, “Alafa, ta'a 'e aula lo'oo gila bebesi'o no'o.”
46 Tafe'ua, ma la Jisas ka fata 'ilo'oo, “Te'e wane 'e gema to'ogu, tofuna 'inau ku su'asuria nga tegelangaa agu 'e gulaa no'o ta wane ngaa'i.” 47 Nga noni lo'oori 'e su'a no'o ai na la Jisas 'e kwaiorisi no'o suria, ma ngaia ka leka mai, ma ngaia 'e ma'u maka lebelebe no'o, ma ngaia ka bobouruuru 'i maana 'a'aena la Jisas. Ma ngaia ka kwairii te'aga te'efou tofuna 'olataa na'a 'i ngaia 'e agea ma ka gema to'ona la Jisas, ma ngaia 'e gwari'a 'afe'aferu mola lo'oo. 48 Ma la Jisas ka fata 'ilo'oo fana, “Noni lo'oo, God ne'e gula'o no'o, tofuna 'i'oo fito'o agu. Leka no'o kau, God 'e kwatea aloalonga famu.”
49 Alata la Jisas 'e alafuu mola 'ua, te'e wane 'e nigi mai fa'asia 'ifi ala Jaeras, ngaia 'e kwairii te'ala Jaeras maka 'ilo'oo, “Nga te'e wela geni laka'u amu, 'e mae no'o. 'I'oo sia faa'abelosia la'u nga wane ni kwaifa'ananaunga.”
50 Ma la Jisas 'e longoa, maka fata 'ilo'oo fala Jaeras, “'I'oo sia ma'u mola. Lauta 'i'oo fito'o agu, nga wela geni lo'oo amu te'e moori mola.”
51 Alata gila nigi kau 'i 'ifi, la Jisas 'e talaia la Pita, fe'enia la Jon, mala Jemes fe'enia la mama'a ma ga'ia wela geni lo'oo, ma gila ka ru'u 'i 'ifi. La Jisas 'e ruia te'efuta wane ngaa'i la'u 'esia ru'u mola fe'eniga 'i 'ifi. 52 Ma nga ogunga lo'oo te'efou, gila kwaimanadai, ma gila ka nagufia nga wela geni lo'oo. Sui mala Jisas ka fata 'ilo'oo, “Moru sia aani mola. Nga wela geni lo'oo 'ame mae lo'oo, ngaia 'e eeno mola.”
53 Ma gila ka 'osa 'ania la Jisas, tofuna gila su'asuria nga wela geni lo'oo 'e mae kwala'imori no'o.
54 Sui mala Jisas ka dau 'i nimana nga wela geni lo'oo, ma ka fata 'ilo'oo, “Wela geni lo'oo, 'i'oo tata'e no'o!” 55 Ma nga mangona ka ori no'o mai, ma ngaia ka tata'e no'o. Ma la Jisas ka iiria faga fana 'agila kwatea fangalaa fana. 56 Ma ni ga'ia fe'enia la ma'aa ana wela geni lo'oo, gala ka 'alefo ba'ita no'o na 'ola lo'oo 'e lau. Tafe'ua, mala Jisas ka ruiga gila sia alafuu mola 'i suria 'ola lo'oo te'ana te'efuta wane ngaa'i.