9
Di haga heetugi di king ahina o Sheba
(1 Kings 10.1-13)
Di king ahina o Sheba gu longono ia di hai o di King Solomon, di dele dono ingoo mo dono hagalaamua go tenua, gei mee gaa hana gi Jerusalem belee hagamada a mee gi ana heeu haingadaa.* Matthew 12.42; Luke 11.31 Mee ne laha mai ana hagabuulinga daangada hagamaamaa, mono ‘camel’ gu hagauda ginai nia mee hagakala meegai, nia hadu ‘jewel’, mo dono hagabae goolo. Di madagoaa mee ne heetugi gi Solomon, mee ga heeu gi mee ana heeu huogodoo ala e mee dana hagamaanadu. Solomon gu helekai gi nia heeu a maa huogodoo; deai dahi mee e haingadaa dono haga donudonu ai. Di king ahina o Sheba gu longono ia di hai o di kabemee o Solomon, gei gu gidee ia di hale a maa ne hau. Mee gu gidee nia meegai ala ne higi gi hongo teebele, nia gowaa ala e noho ai ana gau aamua, di hagatau humalia o digau ngalua o lodo dono hale king mo nadau ‘uniform’ ala e ulu ai digaula, mo nia gahu o nia hege ala e madamada humalia a mee i nia hagamiami, mo nia tigidaumaha ala e hai go mee i lodo di Hale Daumaha. Malaa, nia mee aanei guu hai di ahina gi gologolo mo di goboina huoloo. Mee ga helekai gi di king, “Nia mee ala ne hagalongo ginai au i lodo dogu henua i di goe mo do iloo mee le e donu! Au digi hagadonu loo nia mee nia daangada ne hagi mai gaa dae loo gi dogu hanimoi ga gidee au gi ogu golomada. Au digi longono dahi baahi e lua o do iloo nia mee ala e donu. Do kabemee e koia e damana i nia mee ala ne hagi mai go nia daangada. E haadanga lamalia go au gau hai hegau ala e noho i do baahi i nia madagoaa huogodoo, e hagalongo gi au helekai kabemee! Hagaamuina Dimaadua go doo God! Mee gu hagagila aga dono manawa tenetene adu gi di goe i dana dugu goe di king, e dagi i lala dono ingoo. Mai i dono aloho i ana daangada digau Israel mo dono hiihai e daahi digaula gi noho hua beelaa, Mee guu dugu goe di nadau king belee madamada humalia nnaganoho mo di tonu.”
Mee gaa wanga gi King Solomon ana kisakis ala ne gaamai: hoohoo nia dane goolo e lima, mo dono hagabae mee hagakala meegai mono hadu hagalabagau ‘jewel’ logowaahee. Nia mee haga kala meegai ala ne wanga gi mee la koia e logo huoloo i nia mee ala ne wanga go digau ala i golo.
10 (Nia seelaa o King Hiram mo King Solomon ala ne gaamai nadau goolo mai Ophir, gu gaamai labelaa nadau laagau ‘juniper’ mono hadu hagalabagau ‘jewel’. 11 Solomon gu hai hegau gi nia laagau e hau nia gaagenge i lodo di Hale Daumaha, mo i lodo dono hale, gei e hau labelaa nia ‘harp’ mo nia ‘lyre’ ang gi digau huwa daahili. Nia mee beenei ne gidee i mua i lodo tenua Judah ai.)
12 King Solomon guu wanga gi di king ahina o Sheba nia mee huogodoo a mee ala ne madau. Nia mee aanei la i tua hua nia mee a mee ne wanga e koodai nia kisakis a maa ala ne wanga gi mee. Ga nomuli, gei di king ahina mo ana daangada hagamaamaa ga hagatanga gaa hula gi muli gi tenua go Sheba.
Nia maluagina o King Solomon
(1 Kings 10.14-25)
13 Nia ngadau huogodoo King Solomon e kumi baahi nua nia dane goolo e madalua maa lima, 14 e hagapuni gi nia dagitedi ala e hui go digau koodai goloo mo digau huihui mee. Nia king o Arabia mo nia gobinaa nia gowaa o Israel gu gaamai labelaa nadau goolo mono silber gi mee. 15 Solomon guu hai ana mee duuli dangada llauehaa e lua lau, tuuli e dahi e hii dono gili gi nia pauna goolo nonnono e madangaholu maa lima 16 mo nia mee duuli lligi e dolu lau, tuuli e dahi e hii dono gili gi nia goolo nonnono e walu pauna. Mee guu dugu nia maa huogodoo i lodo di Ruum o di Waa laagau ‘cedar’ o Lebanon.* “Di Ruum o di Waa laagau ‘cedar’ o Lebanon” Di ruum deenei le e hai be di waa laagau, idimaa i lodo di ruum damana deenei la nogo iai nia duludulu e logo ala ne hai gi nia laagau ‘cedar’ ala ne gaamai i Lebanon.
17 Di king guu hai labelaa dana lohongo king damana. Baahi di maa e hii gi nia ‘ivory’, gei nia gowaa ala i golo e hii gi nia goolo madammaa. 18 Nia habodo e ono gi di lohongo king, di lohongo babaawae guu hai gi di gili di maa, guu hii gi nia goolo. Nia lohongo nia lima i nia baahi e lua o di lohongo king, mo nia ada laion e tuu i nia baahi e lua. 19 Nia ada laion madangaholu maa lua i hongo nia habodo, e dagidahi i nia mada ni habodo. Deai di king ne hai dono lohongo king beelaa ai.
20 Nia ibu inuinu huogodoo a Solomon la ne hai gi nia goolo, mo nia goloo huogodoo ala i lodo di Ruum o di Waa laagau ‘cedar’ o Lebanon ne hai gi nia goolo madammaa. Silber la dono dahidamee ai i lodo di madagoaa Solomon. 21 Mee ana wagabaalii e deledele di moana madalia nia wagabaalii a King Hiram. Nia ngadau dagi dolu huogodoo, ana wagabaalii ga lloomoi labelaa ga gaamai nadau goolo, silber, ‘ivory’, nia manu ‘ape’, mono ‘monkey’.


22 King Solomon koia gu maluagina, ge koia e kabemee i nia king huogodoo ala i henuailala. 23 Digaula huogodoo e lloomoi gi mee e halahala di hagamaamaa, e hagalongo gi di kabemee o God dela ne hagauda gi mee. 24 Tangada nei mo tangada nei e gaamai gi Solomon nadau wanga dehuia: nia mee ala ne hai gi nia silber mono goolo, nia gahu laa daha, nia goloo dauwa, nia mee hagakala meegai, nia hoodo mono hoodo ‘donkey’. Di mee deenei e hai i nia ngadau huogodoo ala e hagadau.
25 King Solomon guu hau ana gowaa e haa mana (4,000) labelaa ala e dugu ana waga dauwa hongo henua mo nia hoodo; mee ana hoodo dauwa le e madangaholu maa lua mana (12,000). Hunu hoodo gu benebene go mee i Jerusalem, gei nia hoodo ala i golo gu haganoho go mee i lodo nia waahale ala i golo.* 1 Kings 4.26 26 Mee tagi aamua o nia king huogodoo i lodo di gowaa taamada di monowai Euphrates gaa tugi i Philistia mo tagageinga o Egypt.* Genesis 15.18; 1 Kings 4.21 27 I dono madagowaa king, nia silber gu logowaahee i lodo Jerusalem gadoo be nia hadu, gei nia laagau ‘cedar’ gu logowaahee gadoo be nia balu laagau ‘sycamore’ i nia dono nia dama gonduu o Judah. 28 Solomon gu gaamai ana hoodo mai Musri mo mai nnenua llauehe huogodoo ala i golo.* Deuteronomy 17.16
Nia mee llauehe di madagoaa dagi ai Solomon
(1 Kings 11.41-43)
29 Di baahi dela i golo di kai o Solomon mai taamada gaa tugi gi di hagalawa guu hihi i lodo Di Kai o Soukohp Nathan mo i lodo Nnelekai Kokohp a Ahijah o Shiloh mo i lodo Di Moe Hagagida ang gi Soukohp Iddo, nogo hai hegau labelaa i lodo di madagoaa King Jeroboam nogo dagi Israel. 30 Solomon nogo dagi Israel hagatau mai Jerusalem i lodo nia ngadau e madahaa. 31 Mee ne made, gaa danu i lodo di Waahale o David, gei tama daane a maa go Rehoboam gaa pono di lohongo o maa gaa king.

*9.1: Matthew 12.42; Luke 11.31

*9.16: “Di Ruum o di Waa laagau ‘cedar’ o Lebanon” Di ruum deenei le e hai be di waa laagau, idimaa i lodo di ruum damana deenei la nogo iai nia duludulu e logo ala ne hai gi nia laagau ‘cedar’ ala ne gaamai i Lebanon.

*9.25: 1 Kings 4.26

*9.26: Genesis 15.18; 1 Kings 4.21

*9.28: Deuteronomy 17.16