1 SAMUEL
Tahi Beebaa Samuel
Di haga modongoohia:
Tahi Beebaa Samuel e kai di hai o nnangaahai ala ne kila aga i lodo di madagoaa o digau hai gabunga mo di madagoaa o nia king tenua go Israel. I lodo hua di madagoaa deelaa ne huli beenei, di mouli o digau Israel e damana mai i di gili nia daane hagalabagau huoloo dogodolu aanei:
1) Samuel, go mee dela di hagaodi gi muli o digau hai gabunga aamua mai mua,
2) Saul, deenei go mee dela ne daamada ne king tenua go Israel, mo
3) David, ana hangaahai ala nogo haihai i mua dono madagoaa dela ne noho gi di lohongo king le e kila aga i lodo di kai o di mouli o Samuel mo Saul.
Nia mee llauehe o di beebaa deenei le e hai gadoo be nia mee llauehe ala i lodo nia Beebaa Namua ala e hai bolo di manawa dahi gi God le e hidi mai ai nia humalia huogodoo, gei tee hagalongo le e hidi mai ai nia haadanga balua. Di mee deenei gu modongoohia humalia huoloo mai i di gili nia helekai a God ang gi tangada hai mee dabu go Eli (2.30) dela e hai boloo, “Au e hagalabagau hua digau ala e hagalabagau Au, gei e haga balumee digau ala e haga balumee Au.”
Di Beebaa deenei e haga modongoohia aga di manawa lua i di gili di haganohonoho nia king o Israel, idimaa ma go God dela di king donu o Israel, gei Mee gu hilihili aga di king digaula gii hai be nadau dangidangi. Di mee dela koia e hagalabagau, go nia king mo digau huogodoo o Israel la guu noho i lala di mogobuna mo di hagi aga a God (2.7-10). I lala nia haganoho a God, nia donu o digau maluagina mo digau hagaloale e hai hua be di mee e dahi.
Di hagahonu di beebaa deenei:
Di hai o Samuel dela ne hai tangada hai gabunga o Israel (1.1—7.17)
Saul guu hai di king (8.1—10.27)
Nia ngadau matagidagi di madagoaa a Saul nogo hai di king (11.1—15.35)
David mo Saul (16.1—30.31)
Di made o Saul mo ana dama daane (31.1-13)
1
Elkanah i Shiloh
Taane mai i di madawaawa Ephraim dono ingoo go Elkanah e noho i di waahale go Ramah i lodo tenua gonduu o Ephraim. Dono damana go Jeroham, dono damana madua go Elihu, tangada mai di madahaanau dulii o Tohu, mai baahi di madahaanau damana o Zuph. Elkanah e lodo gi nia ahina dogolua, Hannah mo Peninnah. Peninnah di ahina e huwa, gei Hannah di ahina dee huwa. I lodo nia ngadau huogodoo, gei Elkanah e hana gi Shiloh e hai dana tigidaumaha mo di daumaha ang gi Dimaadua di Gowaa Aamua. I di madagoaa deelaa, gei ogo Hophni mo Phinehas, nia dama daane Eli, nogo hai nnegau o tangada hai mee dabu i golo. Di madagoaa o Elkanah ma ga tigidaumaha, gei mee e wanga tuhongo a Peninnah mo tuhongo e dahi ang gi nia dama huogodoo a maa mai i tigidaumaha deelaa. Gei mee e wanga gi Hannah dono duhongo gi mada logo i tuhongo e dahi, idimaa Elkanah e aloho huoloo i Hannah, ma e aha maa Dimaadua dela digi dumaalia gi mee dahi dama. Peninnah e haganneennee Hannah, e hagahuaidu mo di hagateetee a mee, idimaa Dimaadua dela digi dumaalia gi mee dahi dama. I nia ngadau huogodoo ala e hulahula ai digaula gi di Hale Daumaha o Dimaadua, Peninnah e hai hagahuaidu Hannah, dela ga hidi mai ai Hannah e noho gei e dangidangi, hagalee hiihai e miami. Elkanah ga heeu gi Hannah, “Hannah, goe e dangidangi di aha? Goe e aha dela hagalee miami? Gei goe e aha dela e hai be di mee e lodo huaidu? E hai behee? Au hagalee dohu adu gi di goe i do hai mee gi au dama daane dilongoholu?”
Hannah mo Eli
Gei Hannah ga duu aga i muli di nadau miami mo di inu i lodo di Hale Daumaha o Dimaadua i Shiloh. Eli e noho hua i hongo dono hada i taalinga di bontai di Hale Daumaha Dimaadua i di madagoaa deelaa. 10 Hannah e lodo huaidu huoloo, gei e hai ana dalodalo ang gi Dimaadua i lodo dono manawa dangidangihia. 11 Hannah guu hai dana hagababa maaloo dangihi aga i ono lodo ang gi Dimaadua boloo, “Meenei Dimaadua di Gowaa Aamua, hila mai gi dau ahina hai hegau deenei! Hila mai gi di au i ogu haingadaa, Goe hudee diagia au! Maa Goe ga dumaalia mai dahi dama daane, gei au ga hagababa adu gi di Goe bolo au ga hagadabu tama deenei adu gi di Goe i di waalooloo o dono mouli, gei mee hagalee loo e dahi dono libogo.”* Numbers 6.5
12 Hannah e haihai ana dalodalo gi Dimaadua gu waalooloo, gei Eli e daumada nia malau ngudu o maa. 13 Hannah e dalodalo i di lee haga moolee, ono malau ngudu la hua ala e ngalungalua gei de longono dono lee, gei Eli ga hagamaanadu bolo mee e libaliba, 14 gei mee ga helekai gi Hannah, “Goe hudee inuinu nia waini, gi de libaliba hua goe giibeni!”
15 Gei Hannah ga helekai gi mee, “Meenei, au hagalee libaliba, gei au hogi hagalee inuinu nia waini. Au guu noho i lodo dogu haingadaa, au e hai agu dalodalo ang gi Dimaadua, e hagi anga gi Mee ogu lodo huaidu huoloo. 16 Gei goe hudee dugua au bolo au di balu ahina hua. Au e hai hua agu dalodalo beenei, idimaa, au e honu i di lodo huaidu.”
17 Eli ga helekai gi mee, “Hana i di manawa tene, di God o Israel ga gowadu laa gi di goe dau mee dela e dangi ai.”
18 Gei Hannah ga helekai gi Eli, “Gi langahia laa e goe dau ahina hai hegau deenei i nia madagoaa huogodoo.” Gei Hannah gaa hana i lodo dono manawa tenetene, guu mee hua di miami.
Di haanau Samuel mo dono haga dabu
19 Hooaga dono daiaa, gei Elkanah mo digau o dono hale ga aala aga hagaluada, ga daumaha gi Dimaadua, gaa lawa ga hagatanga gaa hula gi di nadau guongo go Ramah. Elkanah ga hagabuni ang gi Hannah, gei Dimaadua ga dumaalia gi Hannah dana dama daane gii hai be ana dalodalo. 20 Malaa, Hannah gaa hai dama, ga haanau mai dana dama daane, gaa gahi dono ingoo bolo Samuel* Samuel di ingoo deenei dono hadinga i nnelekai Hebrew boloo, “God e hagalongo mai” mo di helekai boloo, “Di mee ni aagu ne dangidangi gi Dimaadua.”
21 Ga dau mai labelaa di madagoaa dela belee hana ai Elkanah mo digau dono hale gi Shiloh e hai di nadau tigidaumaha ang gi Dimaadua be di nadau hai dela nogo haihai i nia ngadau huogodoo, mo dana tigidaumaha dela ne hagababa bolo e hai. 22 Gei Hannah digi hana dalia digaula, mee gu helekai gi dono lodo, “I muli hua di tama deenei dela ma ga daa gi daha mo di uu, gei au gaa lahi a mee gaa dugu i lodo di Hale o Dimaadua, gaa noho i golo i di waalooloo o dono mouli.”
23 Gei Elkanah ga helekai gi mee, “Goe e iloo di mee dela e humalia, malaa, goe noho hua i ginei, gaa dae loo gi di madagoaa o di tama dela ma ga daa gi daha mo di uu. Dimaadua gaa hila adu laa gi di goe ga haga gila aga laa dau hagababa dela ne hai.” Malaa, Hannah gaa noho hua i di nadau hale, ga madamada humalia di tama deelaa.
24 I muli hua di daa gi daha di tama i di uu, gei Hannah gaa lahi a mee gi Shiloh mo dana kau daane dela guu dolu ono ngadau, mo nia pauna palaawaa e motolu, mo dana budehede gili manu guu honu waini no lodo. Ma e aha maa di tama la di tama hua dulii loo, gei mee gu lahi hua a mee gi di Hale o Dimaadua dela i Shiloh. 25 I muli hua di nadau daaligi di kau deelaa, gei meemaa gaa wanga di tama deelaa gi Eli. 26 Hannah ga helekai gi Eli, “Meenei, goe e langahia au? Ko au go di ahina dela nogo duu i ginei, nogo hai agu dalodalo ang gi Dimaadua. 27 Au nogo dalodalo ang gi Dimaadua i di tama deenei, gei Dimaadua gu hila mai gi dagu dangidangi. 28 Deenei laa au e dugu anga di tama deenei e hagadabu ang gi Dimaadua, go Mee hua dela e hai mee gi di tama deenei i di waalooloo o dono mouli.”
Gei digaula ga daumaha ang gi Dimaadua i di gowaa deelaa.

*1.11: Numbers 6.5

*1.20: Samuel di ingoo deenei dono hadinga i nnelekai Hebrew boloo, “God e hagalongo mai”